DEĞER KAYBI NEDİR?

Trafik kazasına karışan bir araç tamir edilmesine rağmen serbest piyasada satılmak istendiğinde piyasa rayiç değerinde kayıp yaşamaktadır. Araç alacak kişiler kaza yapmış bir aracı alırken daha düşük fiyatla almak istemektedirler. Gelişen teknoloji ile birlikte bir kişi araç almak istediğinde 5664’e SMS gönderip aracın tüm hasar kayıtlarına ulaşabilmektedir. Hasarı olan araç da daha düşük bedelle alınıp satılmaktadır.

Değer kaybı da tam olarak bu aşamada araç sahiplerinin dikkatini çekmektedir. Araç sahipleri de kaza yapmış araçlarının değerinin düşmesinden oluşan değer kayıplarını araç maliki, sigorta şirketi ve şoförden tazmin ve tahsil edebileceklerdir.

Yargıtay 17.Hukuk Dairesi verdiği bir kararında “araçta meydana gelen değer kaybı gerçek zarar kalemleri arasında bulunmaktadır. Davacı aracındaki değer kaybından davalı sigorta şirketinin de limiti dahilinde sorumlu tutulması” gerekir kararına vararak sigorta şirketleri aleyhine araç malikleri lehine hukuki bir dayanak ve koruma da sağlamıştır.

DEĞER KAYBINI ÖDEMEKLE SORUMLU OLANLAR KİMLERDİR?

Değer kaybını, öncelikle trafik kazasına karışan kusurlu araç maliki, bu aracın Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta (KMAZMS-Trafik Sigorta) poliçesini düzenleyen sigorta şirketi, araç işleteni, aracı kullanan kişi müştereken ve müteselsilen ödemekle yükümlüdürler. Karayolları Trafik Kanunu gereği birden çok sorumlu kişi vardır. Bu kişilerin sorumlulukları da müşterek ve müteselsil sorumluluktur. Yani istediğiniz kişiden veya tümünden aynı anda alacağınızı talep edebilme hak ve yetkisine sahipsiniz.

DEĞER KAYBI NASIL TALEP EDİLİR?

Değer Kaybını, herhangi bir hasar yaşadığınızda karşı tarafın KMAZMS-Trafik Sigorta poliçesini düzenleyen sigorta şirketinden talep edebilirsiniz. Eğer sigorta şirketi kabul edilebilir bir değer kaybı tutarı teklif etmez veya talebinizi ret eder ise mahkemeye başvurup araç maliki, işleteni, şoför ve sigorta şirketi olmak üzere tüm sorumlululara karşı dava açabilirsiniz. Türkiye’de yargı sisteminin işleyişi ve süreçlerin uzunluğu dikkate alındığında bu davanın tahminen 1-2 yıllık bir süreci kapsayabileceği düşünülebilir.

Ancak bizim tavsiyemiz, Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapılmasıdır. Sigorta Tahkim Komisyonu’da yargılama yapma yetkisine sahip olan bir alternatif uyuşmazlık çözüm makamıdır. Sigorta Tahkim Komisyonunda sadece karşı tarafın aracının zorunlu mali mesuliyet sorumluluk sigorta poliçesini (trafik sigıortası) düzenleyen sigorta şirketi aleyhine başvuru yapılabilir. Araç maliki, işleticisi veya şoförü aleyhine Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurulamaz.

Sigorta tahkim komisyonuna başvuru mahkemelere başvurudan daha az masraflı ve daha kısa sürede karar alınabilir. İstisnalar hariç olmak üzere maksimum 6 (altı) ay içinde başvurunuz sonuçlanacaktır.

DEĞER KAYBI TUTARI NASIL HESAPLANMAKTADIR?

Araç değer kaybı hesaplaması 01.06.2015 tarih ve 29355 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları” ile tespit edilmiş kriterler çerçevesinde yapılmaktadır. Birçok değişken söz konusu olduğundan kesin bir tutarın baştan söylenmesi mümkün olmayacaktır. Aracın, üretim yılı, trafiğe çıkış tarihi, hasar geçmişi ve bu hasarların nitelikleri, kilometresi, marka ve model gibi özellikleri dikkate alınarak uzman sigorta ekperleri tarafından hesaplama yapılmaktadır. Bu hesaplama doğrultusunda Mahkemeler veya Sigorta Tahkim Komisyonu ne kadar değer kaybı olduğuna karar vermektedirler. Herhangi bir şekilde garanti bir rakam teklif eden veya taahhüt eden kişilerin iyi niyetli olmayabileceğini veya size yanıltabileceklerini bilmenizi önemle hatırlatırız.

HANGİ HALLERDE DEĞER KAYBI ALINAMAZ?

-Değer kaybı talep edebilmek için her halükarda en az iki aracın trafik kazasına karışması gerekir. Kendi aracınızı kendi kusurunuz ile bir yere vurmanız halinde değer kaybı talep edemezsiniz. Çünkü değer kaybını trafik kazasına karışan diğer aracın ilgililerinden talep edebilirsiniz.

-Trafik kazasının oluşmasında %100 kendi kusurunuz var ise yine karşı taraf kusursuz olduğu için değer kaybı talep edemezsiniz. Örneğin trafik kazasında kusur oranınız %50 ise ve aracınızda 10.000,00 TL değer kaybı tespit edildi ise sadece 5.000,00 TL değer kaybı bedeli talep edebilirsiniz. Çünkü kazanın oluşmasında sizin de kusurunuz var. Yüksek değer kaybı alabilmek için kazanın oluşmasında kusurunuzun olmaması veya düşük olması gerekmektedir.

-Mini onarım ile giderilebilen basit kaporta, plastik tampon/parça onarımları, cam, radyo/teyp, lastik, hava yastığı, jant, mekanik, elektrik, elektronik ve döşeme aksamı hasarları değer kaybı teminatı kapsamı dışındadır.

-Ana iskelet ve şaside hasar olmaksızın vidalı parçalarda yapılan onarım/değişim ile giderilebilen hasarlar değer kaybı teminatı kapsamı dışındadır.

-Aynı yerde birden fazla hasar olması veya araç geçmişinde 3 ve daha fazla hasar olması, araç kilometresinin 165.000 km’den fazla olması hallerinde de değer kaybı alınabilmesi çok zor olmaktadır.

-Araç maliki üzerinde mülkiyet değişikliği olan araçlar için de değer kaybı sorun olabilecektir. Bu nedenle kaza tarihi ile sigorta şirketine ihbar tarihi arasında mülkiyet değişikliği yapılmamasını öneriyoruz.

SİGORTA ŞİRKETİNİN SORUMLULUK TUTARI NEDİR?

KMAZMS-Trafik Sigortası poliçesini düzenleyen sigorta şirketi 2017 yılı itibarı ile en fazla araç başına 33.000,00 TL maddi tazminat tutarı ile sorumludur. Yani aracınız trafik kazasına karışmış ise karşı tarafın KMAZMS-Trafik Sigorta poliçesinden en fazla 33.000,00 TL’ye kadar maddi tazminat talep edebileceksiniz. Örneğin aracınızda 30.000,00 TL tamirat yapıldı, 10.000,00 TL de değer kaybı tutarı çıktı ise sigorta şirketinden en fazla alabileceğiniz rakam 33.000,00 TL olacaktır. Bakiye kalan 7.000,00 TL’yi ise araç maliki, araç işleteni ve şoförden talep edebilme hakkınız devam etmektedir.

DEĞER KAYBI TALEP EDİLDİKTEN SONRA HASARSIZLIK ORANINIZDA veya SİGORTA PRİMLERİNİZDE HERHANGİ BİR DEĞİŞİKLİK OLUR MU?

Daha iyi anlaşılması için tekrar ifade etmek istiyorum. Değer kaybı zararınız karşı tarafın KMAZMS-Trafik Sigorta poliçesinden karşılanmaktadır. Yani sizin kendi aracınıza yaptırdığınız Kasko Poliçesi ile herhangi bir ilgisi yoktur. Hasarsızlık indirimi sadece kasko sigortanızı yaptırır iken karşınıza çıkacaktır. KMAZMS-Trafik Sigortası adı üstünde zorunlu poliçe olup bunu yaptırmamadan aracınız trafiğe çıkamaz. Bu zorunluluğun nedeni de herhangi bir kazaya karışıp kendimiz dışındaki kişilere zarar verir isek bu kişilerin zararlarını tazmin etmektir. Değer kaybı da diğer kişinin aracına verilen zarar niteliğinde olup KMAZMS-Trafik Sigorta poliçesi kapsamında kalmaktadır. Oysa Kasko Poliçesi kendi aracımıza ve kendi aracımızda bulunan kişilere verilen zararları tazmin etmek için yaptırılır. KMAZMS-Trafik Sigorta poliçesi ile diğer taraftan tazmin edemediğimiz zararları kendi kasko sigorta poliçemiz üzerinden de tazmin edebiliriz. Bu nedenler ile değer kaybı talep etmeniz hasarsızlık oranınızda herhangi bir ek külfete yol açmayacaktır.

Yine aynı şekilde sigorta primlerinizde de herhangi bir değişiklik olmayacaktır. Çünkü sizin kendi aracınızın değil kazaya karışan diğer aracın KMAZMS-Trafik Sigorta poliçesinden değer kaybını talep edeceksiniz. Diğer tarafın ödediği sigorta primi size ilgilendirmemelidir. Bunun dışında bilindiği üzere KMAZMS-Trafik Sigorta poliçesinin limit ve teminatları Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenip ilan edilmekte olup sigorta şirketlerinin primleri belirler iken çok fazla insiyatifleri bulunmamaktadır. Medyaya da yansıdığı üzere Hazine Müsteşarlığı bu prim tutarlarının düşürülmesi için de büyük bir çaba harcamaktadır. Sonuç itibarı ile değer kaybı talep edilmesi hiçbir şekilde prim oranlarını etkilemeyecektir.

DEĞER KAYBI TALEBİ İÇİN GEREKLİ BELGELER NELERDİR?

Türk hukuk sisteminde “müddei iddiasını ispat ile mükelleftir” kuralı geçerlidir. Değer kaybına uğradığını iddia eden kişi bu zararını ispat etmelidir. Eğer zararını mahkemeye başvurarak tazmin etmek isterse mahkemenin belirleyeceği kurallar çerçevesinde hareket edilmelidir. Bizim tavsiyemiz KMAZMS-Trafik Sigorta poliçesi limitleri içinde bir taminat ve değer kaybı zararınız var ise mutlaka Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurmanızdır. Buraya yapılacak başvurularda ruhsat, servis faturası, onarım fotoğrafları, kaza tutanakları gibi bilgi ve belgeler istenmektedir. Yine Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru için doldurulması gereken formlar bulunmaktadır.

ÖNEMLİ TAVSİYELERİMİZ

-Kaza anında mutlaka kaza tutanağı düzenleyiniz, kazanın fotoğraflarını çekiniz. Aracınız servise gittiğinde servisten tamirat fotoğraflarını ve faturasını alınız.

- Sigorta şirketinin poliçe limitlerinde ise kısa sürede değer kaybınızı alabilmek için Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurmanız faydanıza olacaktır.

-Değer kaybı alacağını tehsil ettiğini söyleyen birçok internet sitesi veya birçok danışmanlık firması bulunmaktadır.Size garanti niteliğinde değer kaybı taahhüt eden kişileri çok dikkatli şekilde araştırınız. Kendini avukat olarak tanıtan ancak gerçekte avukat olmayan birçok kişi değer kaybı işini yapmakta olup bu kişilere karşı dikkatli olmanızı, güvenmediğiniz, tanımadığınız, yeterince araştırmadığınız kişilere vekaletname vermemenizi öneririz.

Konuyla ilgili basında yer alan haberlere aşağıda yer alan linklerden ulaşabilirsiniz:

https://www.youtube.com/watch?v=CMJMHrWEb-M&feature=youtu.be
http://www.yenisafak.com/ekonomi/deger-kaybini-da-tahsil-edin-2791157

Av.Kerim ALTINTAŞ