ANONİM ŞİRKET VE LİMİTED ŞİRKETLERİN GENEL KURUL TOPLANTILARI
Corona virüs (Covid-19), bu süreçte yaşamın her alanına tezahür ettiği için tabi ki şirketler normal faaliyetlerini yürütememektedir ve hatta bu süreçte toplantı yapılıp yapılamayacağı bile tartışma konusu haline gelmiştir. Bu tartışmaların kaynağı ise 20 Mart 2020 tarihli 31074 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 2020/3 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde genel geçer ifadeler kullanılarak tüm toplantıların Nisan ayı sonuna kadar ertelenmesine karar verilmesi ile Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’
Corona virüs (Covid-19), bu süreçte yaşamın her alanına tezahür ettiği için tabi ki şirketler normal faaliyetlerini yürütememektedir ve hatta bu süreçte toplantı yapılıp yapılamayacağı bile tartışma konusu haline gelmiştir. Bu tartışmaların kaynağı ise 20 Mart 2020 tarihli 31074 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 2020/3 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde genel geçer ifadeler kullanılarak tüm toplantıların Nisan ayı sonuna kadar ertelenmesine karar verilmesi ile Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’nün 20.03.2020 tarihli ve 53382221 sayılı yazısında aşağıda belirtilen hususların geçmesi ile başlamıştır;
“…Koronavirüs COVID-19 (Koronavirüs) salgınının yayılmasının engellenmesi amacıyla özellikle şirket genel kurullarının yoğunlukla gerçekleştirildiği bu dönemde şirketlerin kurul toplantıları bakımından bazı tedbirler alınmıştır.
Bu kapsamda 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve şirket sözleşmesine uygun olarak yönetim organları tarafından daha önce toplantıya çağrılan anonim ve limited şirketlerin olağan genel kurullarının, erteleme kararı alınması amacıyla genel kurulun toplanması beklenmeksizin, yönetim organları tarafından alınacak bir kararla iptal edilmesi imkânı tanınmıştır…
Türk Ticaret Kanunu’nun 1527’nci maddesi uyarınca, elektronik genel kurul sistemini kullanan ve genel kurul toplantısı gerçekleştirmek isteyen şirketlerde salgının önlenmesi amacıyla asgari düzeyde pay sahibinin katılımı ile fiziki ortamda toplantı gerçekleştirilmesini teminen, pay sahiplerinin genel kurul toplantılarına fiziki ortamda katılımda bulunmaksızın elektronik ortamda katılım sağlayabilecekleri hususunda takdirlerini kullanmaları tavsiye olunmaktadır.
Bu çerçevede şirket sözleşmelerinde veya esas sözleşmelerinde kurul toplantılarının elektronik ortamda gerçekleştirilmesine imkân tanıyan hüküm bulunmayan şirketlerin, bu dönemde gerçekleştirmeyi planladıkları toplantıları ‘Elektronik Genel Kurul Toplantı Sistemi’ ve ‘Elektronik Yönetim Kurulu Sistemi’ üzerinden gerçekleştirilebilmelerine yönelik tedbir alınmıştır.”
1. Bu düzenlemelere göre Anonim Şirketler/Limited Şirketler olağan genel kurul toplantılarını faaliyet döneminin sona ermesinden itibaren üç ay içinde yapmaz ise bir müeyyide ile karşılaşır mı?
Öncelikle Cumhurbaşkanlığının yayınladığı genelge normlar hiyerarşisinde kanunlardan üstün değildir. Bu sebep ile öncelikle kanuni düzenlemelerden hareket edilmekle beraber kanuni düzenlemelerin birbirini tamamlar mahiyette olması gereği birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Olağan genel kurul toplantısının faaliyet döneminin sona ermesinden itibaren üç ay içinde yapılması gerektiğini belirten Türk Ticaret Kanunu’nun 409. ve 617. maddeleri emredici hükümler olmayıp düzenleyici hükümlerdir. Bu sebeple bu zaman diliminde toplantı yapılamaması yüzünden herhangi bir idari, cezai vs müeyyide ile karşılaşılmayacaktır.
2. Bu düzenlemelere göre Anonim Şirketler/Limited Şirketler olağan genel kurul toplantısı yapması yasaklanmış mıdır?
Kanuni düzenlemelerde, daha öncesinde ilan edilmiş olup toplantı tarihi mart, nisan ayına tekabül eden olağan genel kurul toplantılarının yapılmasına dair herhangi bir engel getirilmemiştir. Zira 7244 sayılı Kanun ile getirilen kar dağıtımına dair düzenleme bile genel kurul toplantılarının yapılabileceğine işaret etmektedir. Ancak İçişleri Bakanlığı’nın yayınlamış olduğu Genelgeler ile 20 yaş altı ve 65 yaş üstü kişiler ile kronik hastalığa sahip kişilerin ikametlerinden dışarı çıkmaları; açık alanlarda, parklarda dolaşmaları ve toplu ulaşım araçları ile seyahat etmeleri sınırlandırılarak sokağa çıkmaları yasaklanmıştır. Yasak kapsamına giren pay sahipleri açısından toplantıya katılamamaları ve bir temsilci yollayamamaları sebebiyle kanunen sahip oldukları temsil hakkını kullanamama durumu oluşabilir. Böyle bir durumda pay sahibi TTK m. 446/1-b bendine göre iptal davası açarak toplantıda alınan kararların geçersizliğine neden olabilir.
Henüz toplantıya dair bir yönetim kurulu kararı alınmamış veya karar alınmış ancak genel kurula dair TTSG’de ilan yapılmamış olunan hallerde, Genelgeler ve Ticaret Bakanlığının yazılarına göre hareket ederek toplantıyı ertelemenin bu süreç için daha doğru olacağı, en azından alınan kararların sıhhatinin riske atılmayacağı söylenebilir. Ancak toplantı yapılması isteniyor ise buna yönelik karar alınması, ilan yapılmasının önünde herhangi bir engel olmamakla beraber yönetim kurulunun genel kurulu toplantıya çağırmasına ilişkin kararının TTK’nun 391/1-c maddesi ve TBK’nun 27. maddesi gerekçe gösterilerek geçersiz olduğuna dair tespit davası; genel kurulda alınan kararların da TTK’nun 446/1-b maddesine istinaden geçersiz olduğuna dair iptal davası açılma riski söz konusudur.
3. Esas sözleşmesinde açık bir hüküm bulunmayan şirketler elektronik ortamda genel kurul toplantısı yapabilirler mi ?
Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’nün 20.03.2020 tarihli ve 53382221 sayılı yazısı ile buna imkan tanımıştır. Ancak buna ilişkin TTK 1527/1. maddesi, “Şirket sözleşmesinde veya esas sözleşmede düzenlenmiş olması şartıyla, sermaye şirketlerinde yönetim kurulu ve müdürler kurulu tamamen elektronik ortamda yapılabileceği gibi, bazı üyelerin fiziken mevcut bulundukları bir toplantıya bir kısım üyelerin elektronik ortamda katılması yoluyla da icra edilebilir.” şeklinde olup esas sözleşmede hüküm bulunmasını şart koşmuştur. Burada Bakanlığın yazısı açıkça TTK’ya aykırı olup kesinlikle kanuna göre hareket edilmesi gerekmektedir.
Ayrıca toplantının elektronik ortamda yapılması da bir güvence sağlamamaktadır; 28.08.2012 tarihli ve 28395 sayılı Anonim Şirketlerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullara İlişkin Yönetmelik’in 9. maddesine göre, elektronik katılımlı genel kurullarda bir taraftan da fiziki toplantının açılması ve toplantı başkanlığının teşekkülü gerekmektedir. Ayrıca daha önce hiç elektronik ortamda toplantı yapmayan pay sahiplerinin elektronik imzaya da ihtiyacı olup toplantı yapılması bir külfet halini alacaktır.
4. Anonim Şirketlerde /Limited Şirketlerde fiziken buluşulmadan evrakların elden dolaştırılmasıyla olağan genel kurul toplantısı yapılabilir mi?
TTK 617. maddesinin 4. fıkrasına göre Limited şirketlerde, “Herhangi bir ortak sözlü görüşme isteminde bulunmadıkça, genel kurul kararları, ortaklardan birinin gündem maddesi ile ilgili önerisine diğer ortakların yazılı onayları alınmak suretiyle de verilebilir. Aynı önerinin tüm ortakların onayına sunulması kararın geçerliliği için şarttır.“ Ancak buna benzer bir düzenleme anonim şirketler için mevcut değildir. Şayet anonim ortaklıkta tüm ortaklar buna onay verirse Bakanlık temsilcisinin katılmasının zorunlu olmadığı toplantılarda bu şekilde karar alınabilir.
5. Bu düzenlemelere göre Anonim Şirketlerde yönetim kurulu/Limited Şirketlerde müdürler kurulu karar alabilecek midir?
Şirketin yönetim kurulu/müdürler kurulu şirketin işleyişine dair tüm iş ve işlemleri tesis etmesi sebebiyle bu kapsamda karar alamaz gibi bir değerlendirme yapılması kanuni düzenlemelerle örtüşmez. Zira aksi bir durum ticari işleyişe de ters düşmektedir. Nitekim İç İşleri Bakanlığı’nın 16.03.2020 tarih ve E.5361 sayılı “Coranavirüs Tedbirleri” konulu genelgesi ile Sivil Toplum Kuruluşlarının (Dernek, Vakıf) icra-i yönetim faaliyetlerinin kısıtlanmadığı belirtildiğinden hareketle şirketin icra-i işlerini yapan yönetim kurulu/müdürler kurulunun da karar alabileceği belirtilebilir.
6. Bu süreçte tek kişilik Anonim Şirketler/Limited Şirketler genel kurul kararı alabilir mi?
Anonmi şirketler TTK 408/3 md. gereği; Limited şirketler ise TTK 616/3 md. gereği, tek pay sahipli anonim şirketlerde/limited şirketlerde bu pay sahibi genel kurulun tüm yetkilerine sahiptir. Bu çerçevede Bakanlık temsilcisinin katılmasının zorunlu olmadığı hallerde toplantıya gerek olmaksızın genel kurul kararı alınabilecektir.
7. Ticaret Bakanlığının gönderdiği yazı ve 7244 sayılı Kanun’un getirdiği geçici 13. Madde ile geçmiş yıllara dair kar dağıtımı yapılmaması ve 2019 yılı kar dağıtımının %25’i aşmaması gibi ilkeler uygulanmak zorunda mıdır ?
Ticaret Bakanlığının bildirmiş olduğu bu karar hukuki etkisi itibariyle “tavsiye” niteliğindedir. Kâr payı hakkında karar verme yetkisi, anonim şirketlerde TTK’nun 408/2-d hükmüne göre, limited şirketlerde ise TTK’nun 616/1-e hükmüne göre genel kurulun devredilemez yetkilerindendir. Dolayısıyla Kanunun bu açık ve emredici hükmü karşısında, Ticaret Bakanlığı’nın ilgili yazısının kanuna aykırı olduğu açıktır.
Bu konuda 7244 sayılı Kanunu ile 17.04.2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir;
“(1) Sermaye şirketlerinde, 30/9/2020 tarihine kadar 2019 yılı net dönem kârının yalnızca yüzde yirmi beşine kadarının dağıtımına karar verilebilir, geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçeler dağıtıma konu edilemez, genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemez. Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketler hakkında bu fıkra hükmü uygulanmaz. Bu fıkrada belirtilen süreyi üç ay uzatmaya ve kısaltmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.
(2) Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmi beşini aşan kısma ilişkin ödemeler birinci fıkrada belirtilen sürenin sonuna kadar ertelenir.
(3) Bu maddenin kapsamına giren sermaye şirketlerine ilişkin istisnalar ile uygulamaya dair usul ve esasları belirlemeye, Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşünü almak suretiyle Ticaret Bakanlığı yetkilidir.”
Geçici 13.maddenin lafzından dahi kar dağıtımının genel kurulun devredilmez yetkileri arasında olduğu anlaşılmaktadır. Bu geçici hükme uyulmaması halinde şu an ki yasal düzenlemelere göre, TTK’nun 445 md. göre iptal davası açılabilir, bu davayı açabilecekler TTK 446.md. belirtilmiştir. Bununla beraber TTK’nun 447 md. gereği genel kurulda alınan kararın butlan olduğunun tespiti davası açılabilir. Bakanlığın bu davayı açma yetkisi de bulunmamaktadır. Ancak bu süreçte kar dağıtımı paydaşların lehine olacağı için onlar itiraz etmedikçe böyle bir problem ile karşılaşılmayacaktır. Ticaret Bakanlığı, TTK 210/3’e göre fesih davası açabilir. Ancak ortada kamu düzenine zarar verir bir faaliyet olmadığı sürece açılacak fesih davası reddedilmeye mahkumdur. Nitekim kar payı dağıtımı bir anayasal mülkiyet hakı teşkil etmektedir. Bu kanuni düzenleme ile mülkiyet hakkı ihlal edilmektedir. Şu an ki yasal düzenleme ile Bakanlığın bu noktada yapabileceği bir durum olmamakta beraber geçici 13.maddenin 3.fıkrası ile ilerleyen süreçte buna dair çıkarılacak Tebliğler ile müeyyidesinin belirleneceği düşünülmektedir. Bu riskleri almak istemiyorsanız Bakanlıkın yazısı akabinde geçici 13.madde ile gelen düzenlemeye uymanız gerekecektir.
KAYNAKÇA
· Ali PASLI, COVID-19 Salgınının Anonim ve Limited Ortaklık Yıllık Olağan Genel Kurul Toplantılarına Etkisi: Güncel Koşullar Sürerken Genel Kurul Kararı Alınabilir mi?, http://www.ticaretkanunu.net/covid-19-salgininin-anonim-ve-limited-ortaklik-yillik-olagan-genel-kurul-toplantilarina-etkisi-guncel-kosullar-surerken-genel-kurul-karari-alinabilir-mi/, Erişim Tarihi: 18.04.2020.
· Cumhurbaşkanlığı Genelgesi, 20.03.2020, (https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/CumhurbaskanligiGenelgeleri/20200320-3.pdf).
· İçişleri Bakanlığı Genelgesi, 16.03.2020, (https://www.icisleri.gov.tr/81-il-valiligine-koronavirus-tedbirleri-konulu-ek-genelge-gonderildi).
· İçişleri Bakanlığı Genelgesi, 22.03.2020, (https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-ustu-ile-kronik-rahatsizligi-olanlara-sokaga-cikma-yasagi-genelgesi)
· Ticaret Bakanlığı, İç Ticaret Genel Müdürlüğü, Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarına İlişkin Açıklama, 20.03.2020, (https://icticaret.ticaret.gov.tr/haberler/sirketlerin-genel-kurul-toplantilarina-iliskin-aciklama).
· Sinerji Hukuk Otomasyonu
· Corpus Hukuk Otomasyonu
Av. Kerim ALTINTAŞ & Av. Melis ERDİNÇ
.jpg)